Allicyna, czyli niezwykłe właściwości czosnku.
Czosnek jest byliną, która wytwarza cebulę ( główkę ) złożoną z kilku cebulek ( ząbków). Z główki wyrasta łodyga zakończona kwiatostanem, tzw. baldachimem, który złożony jest z drobnych liliowych kwiatów. Czosnek pochodzi z Azji Środkowej, skąd dostał się na Bliski Wschód, a następnie do Europy. Obecnie uprawiany jest na całym świecie, jako roślina lecznicza i przyprawowa.
Czosnek w 100 g dostarcza;
- 146 kcal
- 6,4 g białka
- 0,5 g tłuszczu
- 36,2 g węglowodanów
- 4,1 g błonnika
- 400 mg potas
- 41 mg wapnia
- 153 mg fosforu
- 1,7 mg żelaza
- 25 mg magnezu
- 31 mg witaminy C
- witaminy z grupy B
Zawiera także fitosterole, flawonoidy, pektyny, śluzy, mieszaninę lotnych związków bakteriobójczych, związków siarkowych, a wśród nich bezwonną allilinę, która po uszkodzeniu tkanek rozpada się na bakteriobójczy związek, zwany allicyną pod wpływem enzymu-allinazy. Allicyna następnie ulega rozpadowi na ajoen i kilka wielosiarczków, odpowiedzialnych za zapach czosnku. Zawartość allicyny w czosnku wynosi około 10 g/kg. Liście czosnku zawierają prowitaminę A ( brak jej jest w ząbkach ), ślady witamin z grupy B oraz witaminę C.
W roku 1966 chemik Chester J. Cavalito wyizolował allicynę, substancję nadającą czosnkowi zapach i zarazem działającą przeciwbakteryjnie. Badania wykazały, że czosnek może niekiedy działać silniej niż penicylina i tetracyklina. Właściwości lecznicze czosnku wiążą się przede wszystkim z występowaniem w jego składzie związków siarki, ( które podczas miażdżenia czosnku dają ostry zapach ). Związki te ( dwusiarczek allilu ) mogą zapobiegać zachorowaniom na raka.
Allicyna, jest przekształcana w organizmie ludzkim w substancję podobną, do leku rozpuszczającego śluz oskrzelowy. Zasługuje ona w pełni na miano naturalnego antybiotyku zalecanego przy zapaleniu zatok, bólu gardła itp.
Allicyna – organiczny związek chemiczny, fitoncyd o działaniu bakteriobójczym i charakterystycznym zapachu. Powstaje (jako mieszanina racemiczna) po uszkodzeniu tkanki cebuli, czosnku i niektórych innych roślin jako produkt przekształcenia alliiny pod wpływem enzymu allinazy poprzez pośredni kwas allilosulfenowy.
Fitoncydy są to związki produkowane przez rośliny wyższe tj. mszaki, paprotniki, nagonasienne, okrytonasienne o działaniu antybakteryjnym, pierwotniakobójczym i grzybobójczym. Fitoncydy (gr. fiton – roślina; cyd – sylaba oznaczająca właściwości bójcze) są odpowiednikiem antybiotyków wytwarzanych przez bakterie, grzyby i porosty. Substancje te mogą być wydzielane przez kwiaty, liście oraz korę.
Alicyna jest:
- Silnie bakteriobójcze i bakteriostatyczne·
- Grzybobójcze i fungistatyczne·
- Pierwotniakobójcze·
- Hamujące rozwój wirusów lub uszkadzające ich strukturę·
- Rozkurczowe, żółciopędne i żółciotwórcze· P
- obudzające krążenie krwi i wydzielanie soków trawiennych·
- Wzmagające apetyt i przenikanie składników pokarmowych z jelit do krwi·
- Obniżające stężenia cholesterolu i glukozy we krwi·
- Hamujące agregację krwinek, co zapobiega zakrzepicy i przeciwdziała miażdżycy·
- Zabijające prątki gruźlicy (w ciągu 3-5 min, czyli szybciej niż kwas karbolowy – fenol)
Jak prawidłowo spożywać czosnek
Zwolennicy naturalnego sposobu odżywiania się oraz zielarze stosują czosnek w leczeniu różnych dolegliwości. W krajach śródziemnomorskich, w których do potraw dodaje się dużo czosnku, odnotowano mniejszą liczba zachorowań.
Czosnek bez wątpienia niszczy bakterie. Działa podobnie jak antybiotyki wobec drobnoustrojów chorobotwórczych, zwłaszcza wobec paciorkowców (Streptococcus) i gronkowców (Staphylococcus), co potwierdzają liczne badania. Efekt stosowania czosnku bywa czasem nawet lepszy niż niejednego syntetycznego antybiotyku. Czosnek eliminuje bakterie, grzyby, pasożyty nie dając przy tym objawów ubocznych.
W Rosji czosnek nazywany jest ‘’ rosyjską penicyliną ’’ i stosowany jest do zwalczania epidemii grypy, przeziębień, kaszlu i zaburzeń jelitowych. W wielu krajach jest oficjalnie uznany i stosowany, jako czynnik przeciwbakteryjny.
Działanie czosnku
ODPORNOŚĆ – działanie immunomodulujące i antybiotyczne.
Czosnek ma działanie wzmacniające odporność. Ma wpływ na działanie limfocytów T i makrofagów, kluczowych elementów układu odpornościowego. Stwierdzono, że wyciąg z czosnku pobudza makrofagi do wytwarzania większej ilości czynników zabijających drobnoustroje i komórki nowotworowe.
Dla osób, które mają obniżoną odporność zaleca się dwa ząbki czosnku dziennie. Zmiażdżone ząbki czosnku w zalewie octowej można dodawać do sałatek i innych potraw, gdyż skutecznie wzmacniają układ odpornościowy.
UKŁAD KRĄŻENIA – czosnek działa przeciw-miażdżycowo i obniża ciśnienie krwi.
Substancje czynne zawarte w czosnku oddziałują na trombocyty – hamują ich agregację, zmniejszają lepkość oraz poprawiają ich ruchliwość. Mechanizm hamowania agregacji płytek krwi najprawdopodobniej polega na inhibicji enzymów – fosfolipazy, lipooksygenazy i cyklo-oksygenazy. Płytki krwi mają ogromne znaczenie w procesie powstawania blaszek miażdżycowych w tętnicach. Tworzące się zatory mogą doprowadzić do zawałów oraz do choroby niedokrwiennej serca. Substancje zawarte w czosnku zmniejszają ryzyko występowania miażdżycy także poprzez hamowanie syntezy cholesterolu i trój-glicerydów, obniżają poziom cholesterolu, wpływają na jego zawartość we krwi, redukują szkodliwą frakcję LDL i przyczyniają się do zwiększenia stężenia korzystnej dla zdrowia frakcji HDL. Czosnek przeciwdziała nadciśnieniu tętniczemu zarówno skurczowemu jak rozkurczowemu. (W Chinach i w Japonii został uznany, jako lek na nadciśnienie ). Wzmacnia mięsień sercowy. Czosnek działa przeciwutleniająco, zmniejsza ilość wolnych rodników, które uszkadzają błony komórkowe, utleniają cholesterol i lipidy, przez co zwiększają ryzyko wystąpienia zaburzeń czynnościowych układu krążenia, a także innych narządów.
Czosnek udrażnia naczynia krwionośne. Regularne jego jedzenie może powstrzymać zrastanie naczyń, a nawet odwrócić ten proces, pomagając je udrożnić. Czosnek zmniejsza krzepliwość krwi i jej lepkość oraz zwiększa szybkość rozpuszczania zakrzepu. Lekarze amerykańscy wyodrębnili składnik czosnku, który nazwano ‘’ajoenem’’, działający podobnie na procesy krzepnięcia krwi jak aspiryna, – jeden z najstarszych i najbardziej znanych na świecie leków. Ajoen zmniejsza skłonność do zmian zakrzepowo – zatorowych.
Ajoen – organiczny związek chemiczny występujący w czosnku. Stanowi bezwonny produkt rozpadu alliiny. Jest zaliczany do substancji przeciwrakowych. Stosowany jest jako środek bakteriostatyczny. Swoją sławę zawdzięcza antykrzepliwym, antybiotycznym właściwościom oraz zdolności do obniżania poziomu cholesterolu. Jest silnym inhibitorem agregacji płytek krwi, ponadto wzmaga podobne działanie prostacykliny, forskoliny i innych substancji antyagregacyjnych. Hamuje syntezę tromboksanu A2 poprzez wpływ na cyklooksygenazę. Poza tym, indukuje apoptozę i zatrzymuje proliferację leukemicznych komórek nowotworowych
UKŁAD POKARMOWY – wspomaga trawienie i wykorzystanie substancji odżywczych zawartych w pokarmie.
Czosnek wzmaga łaknienie, pobudza procesy trawienia, działa korzystnie na pracę wątroby – wspomaga jej regenerację, działa ochronnie dzięki właściwościom przeciwutleniającym, zwiększa wydzielanie żółci, działa przeciwwzdęciowo, wspomaga perystaltykę jelit, zapobiega atonii, a także wpływa na równowagę mikroflory przewodu pokarmowego.
Czosnek może opóźniać powstawanie uszkodzeń żołądka i tworzenie się wrzodów. Uczeni sądzą, że to działanie ochronne wynika z łagodnego podrażniania ścian jelita. Zwiększa się produkcja prostaglandyn, substancji ochronnych, a w związku z tym oporność komórek na działanie soków trawiennych. Czosnek, podobnie jak imbir, jest znany w medycynie ludowej, jako środek przeciwko wzdęciom. Uczeni amerykańscy potwierdzili ten fakt.
Roślina ta przyczynia się do poprawy czynności wątroby, wzmaga regenerację jej komórek, ponieważ ma działanie detoksykacyjne.
INNE zastosowania czosnku.
Czosnek jedzony na surowo lub połykany w kapsułkach może przynieść poprawę w leczeniu; liszajca, gdyż działa bakteriobójczo, jak również przy zakażeniu wirusem brodawki. Pomocny w leczeniu grzybicy międzypalcowej sportowców.
Dla zmniejszenia uszkodzenia stawów zielarze zalecają świeży lub kapsułkowany czosnek. Jest on również zalecany w cukrzycy, ponieważ w trakcie tej choroby występuje tendencja do zakażeń grzybiczych. Podwyższone stężenie glukozy tworzy dobre środowisko do ich rozwoju. Czosnek hamuje ich wzrost. Radykalnie zapobiega próchnicy zębów. Jest też skutecznym lekiem na rwę kulszową szczególnie mleko czosnkowe. Można je pić na surowo lub gotowane, ale lepsze jest mleko surowe.
Czosnek stosowany jest też zewnętrznie przy odczynach ropnych i zapalnych stanach skóry.
Najlepiej używać czosnku najświeższego i z własnej hodowli, gdyż lecznicze właściwości czosnku zależą od rodzaju gleby. Czosnek powinien być surowy. Można go jeść w każdej postaci razem z innym pożywieniem, aby się ustrzec przed silnym jego działaniem. Może też być stosowany z innymi antybiotykami i lekami przeciwcukrzycowymi, ale należy pamiętać, że nie wolno przerywać stosowania tych leków bez uzgodnienia z lekarzem. Nie wolno bez konsultacji z lekarzem podawać świeżego czosnku dzieciom poniżej 12 roku życia. W nielicznych przypadkach czosnek może wywołać alergie, migreny itp.
Czosnek jest ciężkostrawny, drażni błony śluzowe przewodu pokarmowego. Przeciwwskazany jest dla osób chorych na nerki. Nie powinny go spożywać kobiety karmiące niemowlęta.
Jak pozbyć się zapachu czosnku
Wadą czosnku jest jego zapach, który ulatnia się nie tylko z wydychanym powietrzem, ale przez całą powierzchnię skóry. Tę przykrą dolegliwość można złagodzić poprzez żucie natki pietruszki, ziarna kawy, zjedzenie jabłka itp. Przypuszcza się, że zawarty w natce chlorofil neutralizuje zapach czosnku. Francuzi stosują czerwone wino. Można też pić mocną kawę, mleko, jogurt, miód. Dla usunięcia zapachu czosnku z rąk należy przemyć je sokiem cytrynowym lub umyć je w zimnej wodzie, przetrzeć solą, opłukać i umyć ciepłą wodą z mydłem.
Co niweluje nieprzyjemną woń?– zielona natka pietruszki,- jogurt lub mleko,- tymianek,- mięta,- goździki,- miód,- czerwone wino,- trybula ogrodowa,- skórka z cytryny lub z pomarańczy,- jabłko,- seler,- kminek,- zielona fasola.
Czosnek jest najbardziej wszechstronną i niedocenianą w pełni rośliną i nie bez powodu zwolennicy naturalnego sposobu odżywiania uważają go za cud natury. Jest bezpieczny i skuteczny.
Przeciwskazania do spożycia czosnku
- karmienie piersią,
- ciąża,
- niskie ciśnienie,
- ostre nieżyty żołądka i jelit,
- problemy z krzepnięciem krwi,
- cukrzyca,
- zażywanie niektórych lekarstw
Czosnek – podsumowanie.
Substancje aktywne zawarte w czosnku:
- allicyna
- ajoen
- winyloditiina
- siarczki i wielosiarczki (dwusiarczki, trój siarczki i inne)
- olejek zawierający związki siarkowe
- enzymy – katalizują rozpad alliiny (substancji nieaktywnej, z której powstaje allicyna) oraz związków siarkowych
- garlicyna
- flawonoidy
- saponiny
- witaminy: A, Bi, B2,C,E,K,PP
- pierwiastki: S, Se, Zn, Mg, Cu, Mo, B, J
Działanie substancji aktywnych czosnku:
- działają wzmacniająco (witaminy i pierwiastki)
- wpływają na procesy biochemiczne i fizjologiczne w organizmie (witaminy i pierwiastki)
- posiadają właściwości antybiotyczne (allicyna, ajoen, winyloditiina, olejek, siarczki i wielosiarczki, garlicyna, glikozydy)
- przeciwdziałają agregacji trombocytów (allicyna, ajoen, winyloditiina, siarczki i wielosiarczki, olejek)
- działają fibrynolityczne (allicyna, ajoen i inne związki siarkowe)
- obniżaj ą ciśnienie (flawonoidy)
- obniżają poziom tłuszczów i cholesterolu we krwi (allicyna, ajoen, garlicyna)
- obniżaj ą poziom cukru we krwi (disiarczki, saponiny)
- działają przeciwnowotworowo (ajoen)
- stymulują odporność (allicyna, ajoen, związki zawierające siarkę)
- przeciwdziałają powstawaniu wolnych rodników
- działają przeciwzapalnie (saponiny)
- działają przeciwpasożytniczo (olejek, allicyna)
- mają właściwości żółciopędne (olejek)
Jak stosować czosnek.
Czosnek już od kilku tysięcy lat cieszy się sławą wspaniałego środka leczniczego. Warto zatem wykorzystać jego wszechstronne właściwości przygotowując nalewki na bazie: spirytusu, wody, soku z cytryny, octu, białego wina, oliwy czy mleka.
Nalewka czosnkowa na bazie mleka
- Wskazania: przeciw miażdżycy
- Składniki: 1 filiżanka mleka, 2 ząbki czosnku.
- Przyrządzanie: Czosnek posiekać, zgnieść i gotować w mleku przez 5 minut.
- Kuracja: pić po 1 filiżance dziennie.
Tybetańska nalewka czosnkowa na bazie spirytusu
- Wskazania: obniża cholesterol, zmniejsza ciśnienie, zwiększa odporność organizmu
- Składniki: 35 g czosnku, 200 ml spirytusu
- Przyrządzanie: Obrany i posiekany czosnek zalać spirytusem. Zamknąć szczelnie i odstawić na 7 dni w chłodne i ciemne miejsce. Następnie przecedzić i zamknąć na 3 dni.
- Kuracja: pierwszego dnia wypijamy kroplę do śniadania, dwie krople do obiadu i trzy do kolacji. Do śniadania dnia drugiego serwujemy sobie cztery krople, do obiadu pięć i tak dalej aż do wyczerpania się nalewki. Czas kuracji: 10 dni.
Nalewka czosnkowa na bazie wody i cytryny
- Wskazania: nadciśnienie
- Składniki: 1 szklanka miazgi czosnku, 1 szklanka soku z cytryny, 2,5 szklanki przegotowanej wody.
- Przyrządzanie: Wszystkie składniki wymieszać i przechowywać w ciemnej butelce w chłodnym miejscu.
- Kuracja: stosować codziennie 1 łyżkę stołową wieczorem przed snem, po kolacji.
Nalewka czosnkowa na bazie wody
- Wskazania: podwyższone ciśnienie
- Składniki: 1 główka czosnku 1/21 wody, 3 cytryny.
- Przyrządzanie: Gotować czosnek z wodą przez 10 minut. Ostudzić, przecedzić. Wlać płyn do butelki i dodać sok z cytryn.
- Kuracja: pić codziennie po kieliszku na czczo.
Nalewka czosnkowa na bazie oliwy
- Wskazania: zapalenie skóry i hemoroidy
- Składniki: 50 g czosnku, 200 ml oliwy
- Przyrządzanie: Do 50g obranych z łusek i utartych na miazgę ząbków dodać 200 ml oliwy i pozostawić w zamkniętym słoiku na 2 tygodnie w temperaturze pokojowej, często wstrząsając. Chronić od światła. Następnie dodać zawartość 5 kapsułek witaminy E i wymieszać.
- Kuracja: stosować zewnętrznie do smarowania i okładów w różnych uszkodzeniach i zakażeniach skóry. W przypadku hemoroidów przykładać na noc wacik nasycony wyciągiem – regularnie przez tydzień. Wyciągiem olejowym nacierać też skórę z krostami 3-4 razy dziennie.
Nalewka czosnkowa na bazie białego wina
- Wskazania: zapalenie pęcherza moczowego
- Składniki: 3 główki czosnku, 400 ml białego wina. Po 15 minutach odcedzić czosnek.
- Przyrządzanie: Czosnek obrać i posiekać, wymieszać z winem.
- Kuracja: pić przed spaniem po 1 szklaneczce ciepłego wina przez 3 tygodnie. Dodatkowo należy pić napar z jęczmienia lub owsa.
W latach czterdziestych używano w lecznictwie pigułki czosnkowe z węglem aktywowanym czyli leczniczym pod nazwą Allisatin i Allysat. Niestety obecnie nie produkuje się ich i nie można i ich kupić w aptece, ale można je domowym sposobem odtworzyć i posiadać w apteczce, a preparat mieć warto, gdyż w wielu przypadkach chorobowych przynosi on znakomite efekty lecznicze.
A oto przepis; na każde 5 tabletek węgla leczniczego – Carbo medicinalis (dostępny w aptekach) dajemy 3 sproszkowane tabletki czosnkowe (można je kupić w sklepach zielarskich i w aptekach); proszki wymieszać starannie. Preparat należy przechowywać w szczelnym pojemniku. Tak sporządzony lek wykazuje działanie przeciwgnilne (w jelitach), przeciwczerwiowe, adsorbujące, przeciwmiażdżycowe i odtruwające (w przewodzie pokarmowym wiąże nie tylko produkty gnilne, ale również toksyny, gazy i drażniące produkty pokarmowe); wzmaga czynność wydzielniczą żołądka, ułatwia trawienie, działa żółciopędnie.
Wskazania do stosowania preparatu czosnkowo-węglowego: ostre i przewlekłe nieżyty jelit, infekcyjne biegunki toksyczne, niestrawność fermentacyjna i gnilna, bębnica – wzdęcie brzucha, zaburzenia jelitowe w okresie po- i przekwitania, biegunka letnia, miażdżyca naczyń, brak łaknienia, pasożyty, nadciśnienie, choroba wrzodowa, dusznica bolesna.
Preparat można podawać dzieciom.
Dawkowanie: dzieci – 1 czubata łyżeczka proszku 3-4 razy dz. lub częściej; dorośli – 2-3 łyżeczki proszku 3-4 razy dz.; lek popić naparem miętowym lub rumiankowym.
A teraz kilka mikstur z udziałem czosnkiem
Rp. Mikstura żółciopędna
Nalewka (intrakt) czosnkowa – 10 mlNalewka glistnikowa – 10 mlNalewka dziurawcowa – 10 mlNalewka mniszkowa – 10 ml
Płyny wymieszać. Zażywać 3 razy dz. po 1 łyżeczce lub w razie bólów – 1 łyżka 2-3 razy dz. w 100 ml wody; dzieci ważące 25-30 kg – 3-4 ml, 35-40 kg – 5 ml, 45-50 kg – 6 ml, 3 razy dz.
Wskazania: kolki jelitowe, żółciowe, żołądkowe, nerkowe, niedostateczne wydzielenie i zastoje żółci, choroby wątroby, zaburzenia trawienia, zaburzenia przemiany materii, lęk, wyczerpanie nerwowe, bezsenność, choroby zakaźne, nadciśnienie, miażdżyca.
Rp. Mikstura nasercowa, przeciwmiażdżycowa i hipotensyjna
Nalewka czosnkowa – 10 mlNalewka jemiołowa – 10 mlNalewka głogowa – 10 mlNalewka rutowa, kokoryczkowa lub kasztanowcowa – 10 mlNalewka melisowa – 10 mlNalewka konwaliowa – 10 mlMiód naturalny – 2 łyżki
Płyny wymieszać. Zażywać 3-4 razy dz. po 1 łyżce; dzieci ważące:25-30 kg – 5 ml, 35-40 kg – 7,5 ml, 45-50 kg – 9-10 ml, 2-3 razy w ciągu dnia.
Wskazania: choroby zakaźne, rekonwalescencja, kłucie w sercu, osłabienie pracy serca, nerwice, wyczerpanie nerwowe, bezsenność, nadciśnienie, choroby wątroby, miażdżyca, plamice, uczulenie, zaburzenia trawienia.
Źródła: